DAB KV 3/12 Installationsanweisung Und Wartung Seite 75

7.6 Pompanın bakımı yapılırken tesisatı boşaltmak zorunda kalmamak için; pompanın, emme ve basma
borularına ara valfler takılmalıdır.
7.7
7.8 Elektrikli pompanın iyi çalışması ve en iyi verimi sağlamak için söz konusu olan pompanın N.P.S.H.
(Net Positive Suction Head, yani net pozitif emme yüksekliği) seviyesini bilmemiz gerekir. Bu değer
ile emme seviyesi (Zl) hesaplanabilir. Muhtelif pompaların N.P.S.H. ile ilgili eğrilerini sayfa 95-
96'te bulabilirsiniz. Bu hesap çok önemlidir. Nitekim emme seviyesi hesaplanarak; pompanın doğru
şekilde, kavitasyon olayları meydana gelmeden çalışması sağlanır. Kavitasyon olayları, pompa
türbini girişinde akışkanın mutlak basıncının içinde buhar kabarcıklarının oluşmasına izin verecek
değerlere düşmesinden dolayı meydana gelir, dolayısıyla pompa düzensiz çalışır, manometrik
yüksekliği düşer. Pompa, kavitasyon olaylarının meydana geldiğinde çalışmamalı, aksi takdirde
çekiç sesini andıran ve düzenli çıkan bir sese benzer bir gürültü yapmakla beraber pompa türbinine
onarılamaz zararlar verir.
Emme seviyesini (Zl) hesaplamak için aşağıdaki formül uygulanacaktır:
Formülde,
Z1 = metre olarak ifade edilen, elektrikli pompa ekseniyle pompalanacak sıvının buharlaşma
yüzeyi arasındaki fark.
pb = mca olarak ifade edilen, yerleştirme yeriyle ilgili barometrik basınç (sayfa 94'deki şekil 3)
NPSH = çalışma yeriyle ilgili net emme yüksekliği (sayfa 95-96'teki şekil 5-6)
Hr = metre olarak ifade edilen, tüm emme borusunda (boru – eğriler – dip valfleri) debi kayıpları
pV = °C olarak ifade edilen sıcaklığa istinaden, sıvının metre olarak ifade edilen buhar gerilimi
(sayfa 94'deki şekil 4'e bakınız)
Örnek 1: pompanın deniz seviyesinde, t=20°C sıvı sıcaklığında yerleştirilmesi
İstenilen N.P.S.H.:
pb :
Hr:
t:
pV:
Z1
Örnek 2: pompanın deniz seviyesinden 1500 m yükseklikte, t=50°C sıvı sıcaklığında yerleştirilmesi
İstenilen N.P.S.H.:
pb :
Hr:
t:
pV:
Z1
Örnek 3: pompanın deniz seviyesinde, t=90°C sıvı sıcaklığında yerleştirilmesi
İstenilen N.P.S.H.:
pb :
Hr:
t:
pV:
Z1
Bu son örnekte pompanın doğru şekilde çalışması için buharlaşma yüzeyi ile pompa ekseni arasındaki seviye
farkı 1,99 – 2 metre olmalı, yani su sathı pompanın emme ağzı ekseninden 2 m daha yüksek bir yerde
bulunmalıdır.
ÖNEMLİ NOT: tahmin edilen verilerin hatalarını veya beklenmedik değişikliklerini
hesaba katmak için bir güvenlik aralığı (soğuk su halinde 0,5 m) değerlendirmek daha
iyidir. Küçük ısı değişimleri çalışma şartlarında büyük değişikliklere neden olduğu için bu
aralık, özellikle sıcaklığı kaynama sıcaklığına yakın olan sıvılar için önemlidir. Mesela,
üçüncü örnekte su sıcaklığı bazen 90°C yerine 95°C'ye yükselirse; pompanın gereksindiği
buharlaşma yüzeyi ile pompa ekseni arasındaki seviye farkı 1,99 m değil, 3,51 m olur.
Pompa, ara valfleri kapalı iken çalıştırılmamalıdır. Aksi takdirde pompanın içinde
sıvının sıcaklığı yükselir ve buhar kabarcıkları teşekkül eder. Bu durumda pompa
mekanik zararlara uğrayabilir. Bu sorunun oluşmasını önlemek için bir tane çift yollu
devre veya sıvı toplama tankı ile bağlantılı bir boşaltma borusu takılmalıdır.
Zl = pb – istenilen N.P.S.H. – Hr – doğru pV
3,25 m
10,33 mca (sayfa 94'deki şekil 3)
2,04 m
20°C
0,22 m (sayfa 94'deki şekil 4)
10,33 – 3,25 – 2,04 – 0,22 = yaklaşık 4,82
3,25 m
8,6 mca (sayfa 94'deki şekil 3)
2,04 m
50°C
1,147 m (sayfa 94'deki şekil 4)
8,6 – 3,25 – 2,04 – 1,147 = yaklaşık 2,16
3,25 m
10,33 mca (sayfa 94'deki şekil 3)
2,04 m
90°C
7,035 m (sayfa 94'deki şekil 4)
10,33 – 3,25 – 2,04 – 7,035 = yaklaşık 1,99
TÜRKÇE
69