Het Temperament Van De Chorum 10 - Viscount Chorum 10 Dlx Bedienungshandbuch

Handleiding
Chorum 10 Dlx – Chorum S10 – Chorum 10
daarentegen voorgesteld door de verhouding 5/4. Dus als men opnieuw afrondt tot op de vierde
decimaal, heeft de grote terts gegenereerd door pythagorische kwinten, de frequentie 1,2656, terwijl
de natuurlijke 1,2500 is. Deze overmaat wordt synthonische komma genoemd.
Als er vier kwinten, elk verminderd met 1/4 syntonische komma, gestapeld worden, verkrijgt men
een reine grote terts. Deze kwinten worden middentoonkwinten genoemd; ze zijn iets minder
zuiver, maar nog acceptabel. Er dient opgemerkt te worden dat als een stemming een enkele
syntonische komma recupereert om zich goed te kunnen ‚afsluiten‛, het verschil tussen
pythagorische komma en syntonische komma nog gecompenseerd moet worden. Deze verhouding
wordt schisma genoemd. Op de syntonische komma is bijvoorbeeld de stemming van Kimberger II
gebaseerd, die in twee kwinten de syntonische komma (D-A, A-E) en het schisma tussen F#-C#
recupereert. Door 3 natuurlijke tertsen (5:4 zoals we zeiden) te stapelen, krijgen we de frequentie
(5/4)^3. De verhouding tussen de octaaf en deze frequentie wordt enharmonische komma
genoemd. Wanneer een stemming over het bereik van zijn kwinten meer dan de pythagorische
komma recupereert, compenseert meestal één enkele kwint het gehele verkregen verschil en wordt
onbruikbaar. Deze kwint wordt een wolfskwint genoemd.

7.4 HET TEMPERAMENT VAN DE CHORUM 10

In aanvulling op equal stemming, met de Chorum
10 orgel kunt u in andere stemmingen spelen zoals
hieronder beschreven.
MEANTONE
Dit is het prototype van alle stemmingen gebaseerd
op kwinten verminderd met 1/4 syntonische
komma. Deze geeft aanleiding tot acht reine grote
tertsen: Eb, Bb, F, C, G, D, A, E; daarentegen zijn
de vier resterende tertsen onbruikbaar: B, F#, C#,
G#. De kwinten zijn dusdanig karakteristiek dat ze
middentoonkwinten worden genoemd. De kleinste
van de reine zijn nog voldoende consonant.
Slechts één, G#, zorgt voor het opvullen van de
gehele leegte verkregen door de overige 11 door zeer
breed en onbruikbaar te worden: de zogenaamde
wolfskwint. De toonsoorten met geen of weinig
wijzigingen blijken bijzonder aangenaam. De
chromatische schaal is bijzonder karakteristiek.
Door de wolfskwint te verplaatsen op C#, kan de
schijnbare toets G# op basis van Ab gebruikt
worden.
WERCKMEISTER III
Is gebaseerd op vier kwinten die elk verminderd zijn
met 1/4 pythagorische komma. Alle overige zijn
vanzelfsprekend rein. Deze geeft aanleiding tot drie
pythagorische grote tertsen: op C#, F#, G#. Bij het
toenemen van de wijzigingen in voortekening stijgt
de harmonische spanning.
NL - 20